مطابق استاندارد شماره 3 استانداردهای حسابداری موارد ترازنامه و صورت سود وزیان به شرح زیر می باشد:
ترازنامه
اطلاعاتي كه در ترازنامه ارائه مي‌شود
50 . ترازنامه بايد حداقل حاوي اقلام اصلي زير باشد :
الف . داراييهاي ثابت مشهود،
ب . داراييهاي نامشهود،
ج . سرمايه‌گذاريها،
د . موجودي مواد و كالا،
ﻫ . حسابها و اسناد دريافتني تجاري و ساير حسابهاو اسناد دريافتني،
و . موجودي نقد،
ز . حسابها و اسناد پرداختني تجاري و ساير حسابها و اسناد پرداختني،
ح . ذخيره ماليات،
ط . ذخيره مزاياي پايان خدمت كاركنان،
ي . بدهيهاي بلندمدت،
ك . سهم اقليت، و
ل . سرمايه و اندوخته‌ها.
51 . علاوه بر موارد مندرج در بند 50، ممكن است به موجب ساير استانداردهاي حسابداري، ارائه اقلام اصلي و جمعهاي فرعي ديگري در ترازنامه الزامي باشد يا براي ارائه وضعيت مالي واحد تجاري به نحو مطلوب ضرورت داشته باشد.
52 . اين استاندارد ترتيب يا شكل ارائه اقلام را تعيين نمي‌كند. بند 50 تنها فهرست آن گروه از اقلام اصلي را ارائه مي‌كند كه به لحاظ ماهيت يا كاركرد به اندازه‌اي با يکديگر متفاوتند كه ارائه جداگانه آنها در ترازنامه ضرورت مي‌يابد. نمونه‌هاي مربوط در پيوست اين استاندارد درج شده است. در موارد زير اقلام اصلي يادشده تعديل مي‌شود :
الف. هرگاه استاندارد حسابداري ديگري ارائه جداگانه يك قلم را در ترازنامه الزامي كند، يا زماني كه مبلغ، ماهيت يا كاركرد يك قلم به گونه‌اي باشد كه ارائه جداگانه آن به ارائه مطلوب وضعيت مالي واحد تجاري كمك كند، آن قلم به اقلام اصلي اضافه مي‌شود، و
ب . شرح يا ترتيب درج اقلام ممكن است با توجه به ماهيت واحد تجاري و ماهيت معاملات آن و به منظور فراهم آوردن اطلاعات لازم جهت درك كلي وضعيت مالي واحد تجاري تعديل شود.
53 . اقلام اصلي مندرج در بند 50 به لحاظ ماهيت جنبه عام دارد. براي مثال، اقلامي از قبيل سرقفلي (اعم از سرقفلي محل كسب و سرقفلي ناشي از تركيب واحدهاي تجاري) و داراييهاي ناشي از مخارج توسعه كه در استانداردهاي جداگانه‌اي مورد بحث قرار گرفته‌اند را مي‌توان در ترازنامه تحت قلم اصلي داراييهاي نامشهود طبقه‌بندي كرد.
54 . قضاوت نسبت به ارائـه جداگانـه اقلام اصلي ديگر، علاوه بـر موارد منـدرج در بنـد 50، مبتني بر ارزيابي موارد زير است :
الف. ماهيت و قابليت تبديل به وجه نقد داراييها و اهميت آنها در اغلب موارد به ارائه جداگانه سرقفلي و داراييهاي ناشي از مخارج توسعه، داراييهاي پولي و غيرپولي و داراييهاي جاري و غيرجاري منجر مي‌شود،
ب . كاركرد داراييها در واحد تجاري براي مثال به ارائه جداگانه داراييهاي عملياتي، موجودي مواد و كالا، حسابهاي دريافتني و وجوه نقد منجر مي‌شود، و
ج . مبالغ، ماهيت و زمانبندي پرداخت بدهيها براي مثال به ارائه جداگانه بدهيهاي متضمن سود تضمين‌شده و بدون سود تضمين‌شده منجر و حسب مورد تحت عنوان بدهي جاري يا غيرجاري طبقه‌بندي مي‌شود.
اطلاعاتي كه در ترازنامه يا در يادداشتهاي توضيحي افشا مي‌شود
55 . واحد تجاري بايد طبقات فرعي اقلام اصلي را كه متناسب با عمليات واحد تجاري طبقه‌بندي شده است، در ترازنامه يا در يادداشتهاي توضيحي افشا كند. در صورت لزوم، هر قلم فرعي بايد برحسب ماهيت به اقلام فرعي‌تري طبقه‌بندي شود و مبالغ پرداختني به / دريافتني از واحد تجاري اصلي، ساير واحدهاي تجاري گروه و ساير اشخاص وابسته بايد جداگانه افشا شود.
56 . تعيين طبقات فرعي ياد شده به الزامات استانداردهاي حسابداري، اندازه، ماهيت و كاركرد اقلام مورد نظر بستگي دارد. در اتخاذ تصميم نسبت به مبناي طبقه‌بندي فرعي اقلام، عوامل مندرج در بند 54 نيز مورد استفاده قرار مي‌گيرد. موارد افشا در خصوص هر قلم با اقلام ديگر متفاوت است، براي مثال :
الف. داراييهاي ثابت مشهود برحسب طبقات مندرج در استاندارد حسابداري شماره 11 طبقه‌بندي مي‌شود.
ب . اقلام دريافتني به سرفصلهاي حسابها و اسناد دريافتني تجاري، ساير حسابها و اسناد دريافتني، طلب از اعضاي گروه و طلب از ساير اشخاص وابسته و غيره تفكيك مي‌شود.
ج . موجودي مواد و كالا طبق استاندارد حسابداري شماره 8 با عنوان حسابداري موجودي مواد و كالا، به طبقات فرعي از قبيل مواد اوليه، كالاي در جريان ساخت، كالاي ساخته شده، كالاي خريداري شده براي فروش، مواد و كالاي در راه و ساير موجوديها تفكيك مي‌شود.
د . ذخاير به نحوي تفكيك مي‌شود كه ذخاير مرتبط با مزاياي كاركنان و ساير اقلام را متناسب با عمليات واحد تجاري، به طور جداگانه نشان دهد.
ﻫ . سرمايه و اندوخته‌ها به گونه‌اي تفكيك مي‌شود كه نمايانگر طبقات مختلف سرمايه پرداخت شده و اندوخته‌ها باشد.
57 . واحد تجاري بايد موارد زير را در ترازنامه يا در يادداشتهاي توضيحي افشا كند :
الف . براي هر يك از طبقات سهام :
1 . تعداد سهام مصوب،
2 . تعداد سهام منتشر شده و ميزان سرمايه پرداخت شده،
3 . ارزش اسمي هر سهم،
4 . حقوق، مزايا و محدوديتهاي مربوط، و
5 . سهام واحد تجاري كه در مالكيت واحدهاي تجاري فرعي و وابسته است.
ب . مبالغ دريافتي بابت افزايش سرمايه قبل از ثبت قانوني آن،
ج . صرف سهام،
د . ماهيت و موضوع هر يك از اندوخته‌ها، و
ﻫ . مبالغ منظور شده در صورتهاي مالي بابت سود سهام .
واحدهاي تجاري كه به شكلي غير از شركت سهامي تشكيل شده‌اند، بايد اطلاعاتي معادل با موارد پيشگفته را كه نمايانگر تغييرات هر طبقه از حقوق مالكانه طي دوره بوده و حقوق، مزايا و محدوديتهاي منضم به هر طبقه از حقوق مالكانه را افشا كند.
صورت سود و زيان
اطلاعاتي كه در صورت سود و زيان ارائه مي‌شود
58 . صورت سود و زيان بايد حداقل حاوي اقلام اصلي زير باشد :
الف . درآمدهاي عملياتي،
ب . هزينه‌هاي عملياتي،
ج . سود يا زيان عملياتي،
د . هزينه‌هاي مالي،
ﻫ . ساير درآمدها و هزينه‌هاي غيرعملياتي،
و . ماليات بردرآمد،
ز . سود يا زيان فعاليتهاي عادي،
ح . اقلام غيرمترقبه،
ط . سهم اقليت، و
ي . سود يا زيان خالص.
علاوه بر موارد بالا، ممكن است به موجب ساير استانداردهاي حسابداري، ارائه اقلام اصلي و جمعهاي فرعي ديگري در صورت سود و زيان الزامي باشد يا براي ارائه عملكرد مالي واحد تجاري به نحو مطلوب ضرورت داشته باشد.
59 . آثار ناشي از فعاليتها، معاملات و رويدادهاي مختلف واحد تجاري از نظر ثبات، مخاطره و قابليت پيش‌بيني متفاوت است و افشاي عناصر عملكرد به درك عملكرد مالي دوره و ارزيابي نتايج آتي كمك مي‌كند. براين اساس صورت سود و زيان حداقل دربرگيرنده اقلام اصلي مندرج در بند 58 است. با اين حال در صورت نياز به تشريح بيشتر عناصر عملكرد يا در رعايت الزامات مندرج در ساير استانداردهاي حسابداري مي‌توان اقلام اصلي ديگري را در صورت سود و زيان ارائه يا شرح اقلام و ترتيب ارائه آنها را اصلاح كرد. براي اين منظور عواملي مانند اهميت، ماهيت و كاركرد اجزاي مختلف تشكيل دهنده درآمدها و هزينه‌ها مدنظر قرار مي‌گيرد.
60 . هزينه‌هاي عملياتي بايد برحسب كاركرد هزينه‌ها در واحد تجاري و در موارد خاص كه انجام اين امر مفيد نباشد برحسب ماهيت هزينه‌ها، طبقه‌بندي و در صورت سود و زيان منعكس شود.
61 . به‌منظور برجسته كردن اجزاي عملكرد مالي كه ممكن است از نظر ثبات و قابليت پيش‌بيني با يکديگر متفاوت باشد، اقلام هزينه عملياتي به طبقات فرعي‌تر تفكيك مي‌شود. اين اطلاعات به طريق مندرج در بند 62 (براساس كاركرد هزينه) و در موارد خاص كه انجام آن عملي يا مفيد نباشد به طريق مندرج در بند 63 (برحسب ماهيت هزينه) ارائه مي‌شود.
62 . در روش طبقه‌بندي برمبناي كاركرد هزينه كه بعضاً روش بهاي تمام شده فروش ناميده مي‌شود، هزينه‌ها برحسب كاركرد به عنوان بخشي از بهاي تمام‌شده فروش، توزيع يا اداري طبقه‌بندي مي‌شود. اين نحوه ارائه در مقايسه با روش طبقه‌بندي هزينه‌ها برحسب ماهيت، اطلاعات مربوط‌تري را در دسترس استفاده‌كنندگان قرار مي‌دهد، ليكن در اين روش تخصيص مخارج به كاركردها مي‌تواند اختياري و نيازمند اعمال قضاوت قابل توجهي باشد.
63 . در روش طبقه‌بندي براساس ماهيت هزينه، اقلام هزينه برحسب ماهيت (نظير استهلاك، مواد مصرفي، كرايه حمل، حقوق و دستمزد، تبليغات) با يکديگر جمع شده و در صورت سود و زيان منعكس مي‌شود.
اطلاعاتي كه در صورت سود و زيان يا در يادداشتهاي توضيحي افشا مي‌شود
64 . هر واحد تجاري كه هزينه‌هاي عملياتي را بر حسب كاركرد طبقه‌بندي كند بايد اطلاعات اضافي را درباره ماهيت هزينه‌ها شامل هزينه استهلاك و هزينه‌هاي پرسنلي، افشا كند.
65 . از آنجا كه اطلاعات مربوط به ماهيت هزينه‌ها در پيش‌بيني جريانهاي نقدي آتي مفيد است، چنانچه از روش طبقه‌بندي بر مبناي كاركرد هزينه استفاده شود، اقلام تشكيل دهنده هزينه‌ها برحسب ماهيت نيز افشا مي‌شود.
66 . كليه واحدهاي تجاري كه اوراق سهام آنها به عموم عرضه شده يا در جريان انتشار عمومي است بايد عايدي هر سهم براي دوره تحت پوشش صورتهاي مالي را در صورت سود و زيان يا در يادداشتهاي توضيحي افشا كنند.
67 . عايدي هر سهم از طريق تقسيم سود خالص بر تعداد سهام در تاريخ ترازنامه محاسبه مي‌شود.
با استفاده از گزارش ترازنامه و گزارش سود وزیان نرم افزار حسابداری نمادپا (نرم افزار مالی اداری داده پردازان ارگس نمادپا) می توانید صورتهای مالی خود را بر اساس این استانداردها تنظیم و ارائه نمایید.
امکانات نرم افزار مالی اداری داده پردازان ارگس نمادپا
ادامه مطلب